Ο Τηλέμαχος και η Ελένη

 

Helen Recognising Telemachus, Son of Odysseus 1795 

Lagrenee Jean-Jacques

Ραψωδία δ  : Τὰ ἐν Λακεδαίμονι.

Το πρωί της 5ης μέρας φτάνουν στη Σπάρτη και βρίσκουν το Μενέλαο να γιορτάζει διπλό γάμο, του γιου και της κόρης του. Ο Μενέλαος, που δεν ξέρει ακόμη ποιον έχει απέναντί του, εξιστορεί τις επί οκτώ χρόνια περιπλανήσεις του μετά την άλωση της Τροίας και αναφέρεται και στα ακόμη μεγαλύτερα παθήματα του Οδυσσέα. Έμαθε για τις περιπέτειές του αλλά αγνοεί τι απέγινε.

Η Ελένη εμφανίζεται και ο Τηλέμαχος αναγνωρίζεται. Όλοι θρηνούν γι΄ αυτούς που έχασαν και η Ελένη ρίχνει στο κρασί το «νηπενθές» για να τους διώξει τον πόνο. Αφηγείται πώς κάποτε αναγνώρισε τον Οδυσσέα, όταν μπήκε κρυφά στην Τροία για να κατασκοπεύσει. Δεν τον κατέδωσε, αντίθετα χάρηκε που τον είδε, αφού ήθελε πια και η ίδια να γυρίσει στη Σπάρτη. Ο Μενέλαος με τη σειρά του αφηγείται πώς ο Οδυσσέας γλύτωσε τους Αχαιούς που ήταν κρυμμένοι στοΔούρειο Ίππο, όταν κινδύνεψαν ν΄ αποκαλυφθούν.

Την επόμενη μέρα, την 6η της Οδύσσειας, ο Τηλέμαχος ρωτάει για τον πατέρα του και περιγράφει την κατάσταση στην Ιθάκη. Ο Μενέλαος εύχεται το θάνατο των μνηστήρων και αφηγείται τον αποκλεισμό του στην Αίγυπτο. Εκεί δάμασε το φοβερό γέροντα της θάλασσας Πρωτέα κι εκείνος, μεταξύ άλλων, του είπε πως ο Οδυσσέας είναι ζωντανός και βρίσκεται στο νησί της Καλυψώς, ποθώντας να γυρίσει πίσω στην Ιθάκη.

Η συνάντηση των πολεμιστών στο παλάτι της Σπάρτης
 Δάκρυα του Τηλέμαχου 114
Δείπνου πασσαμένου 60
Διοσκούρων αδελφή η Ελένη
Διοτρεφής ο Μενέλαος
Δώματα μεγάρου Λακεδαιμονίας
Διαμπερή του Ηλίου και της Σελήνης
45 δῶμα διοτρεφέος βασιλῆος•
ὥς τε γὰρ ἠελίου αἴγλη πέλεν ἠὲ σελήνης
δῶμα καθ' ὑψερεφὲς Μενελάου κυδαλίμοιο
Δηίφοβος μαζί με την Ελένη 276
Διός τέκνον Ατρυτώνη 762
Δολίον γέροντα τον κηπουρό καλεί η Πηνελόπη 735
Δέκα τάλαντα χρυσά ο Μενέλαος κρατά γαμβρός Διός 129
Δαιτυμόνες γάμων δύο αφίξέως ανδρών δύο 3, 26
Δαναοίσιν λεοντόκαρδος ο Οδυσσέας 725
"κλῦτε, φίλαι• περὶ γάρ μοι Ὀλύμπιος ἄλγε' ἔδωκεν
ἐκ πασέων, ὅσσαι μοι ὁμοῦ τράφον ἠδ' ἐγένοντο,
ἣ πρὶν μὲν πόσιν ἐσθλὸν ἀπώλεσα θυμολέοντα,
παντοίῃσ' ἀρετῇσι κεκασμένον ἐν Δαναοῖσιν,
ἐσθλόν, τοῦ κλέος εὐρὺ καθ' Ἑλλάδα καὶ μέσον Ἄργος.
Δαιμονίους υπερφίαλους αποκαλεί ο Αντίνοος τους δυσμενείς ομοίους του
Δαιμόνιοι, μύθους μὲν ὑπερφιάλους ἀλέασθε 773
Διηνεκές αγορεύσω 836
αγορεύει η Ιφθίμη αδελφή φεύγοντας από την κλειδαρότρυπα
Αναγνώριση του Τηλέμαχου από την Ελένη τον Μενέλαο
141 οὐ γάρ πώ τινά φημι ἐοικότα ὧδε ἰδέσθαι
οὔτ' ἄνδρ' οὔτε γυναῖκα, σέβας μ' ἔχει εἰσορόωσαν,
ὡς ὅδ' Ὀδυσσῆος μεγαλήτορος υἷι ἔοικε,
"οὕτω νῦν καὶ ἐγὼ νοέω, γύναι, ὡς σὺ ἐΐσκεις•
κείνου γὰρ τοιοίδε πόδες τοιαίδε τε χεῖρες
ὀφθαλμῶν τε βολαὶ κεφαλή τ' ἐφύπερθέ τε χαῖται. 150

Δάκρυα όλων των δαιτυμόντων στην χώρα του Ηλίου Μενέλαου και της Σελήνης Ελένης μαζί με τα δάκρυα της Πηνελόπης στην χώρα του κατεχόμενου νησιού
184 κλαῖε μὲν Ἀργείη Ἑλένη, Διὸς ἐκγεγαυῖα,
κλαῖε δὲ Τηλέμαχός τε καὶ Ἀτρεΐδης Μενέλαος,
οὐδ' ἄρα Νέστορος υἱὸς ἀδακρύτω ἔχεν ὄσσε•