Οι μεγάλοι θεοί της Σαμοθράκης

Ανάγλυφο από τη Σαμοθράκη που εικονίζει τον Αγαμέμνονα να μυείται στα μυστήρια των Καβείρων. Περ. 560 Π.Κ.Ε., Λούβρο

Ο Ποσειδών παρακολουθεί τον Τρωϊκό Πόλεμο από την Σαμοθράκη «επ’ ακροτάτης κορυφής Σάμου υληέσσης Θρηϊκής» (Ομήρου Ιλιάδα, Ν στ. 10-19). 

Η ποσειδώνια θεοσοφία  εν δράσει στην Ελλάδα

Αναμνήσεις από την Παλαιά Λεμουρία και  την Αρχαία Ατλαντίδα

Ο Ποσειδών με την θεοσοφία και ο Πλούτων με την μαγεία και την  νεκροαναστάσιμη τελετουργία δημιουργούν τα ορφικο δημητριακά μυστήρια.

 Σαμοθράκη Ατλαντίς νήσος, Βοιωτία, παλαιά Ωγυγία,  Δράκος Καδμήλος Ερπετό Κάδμος Θήβα Λάιος Οιδίπους

 Όλα για την εξουσία και των παιδιών τη θυσία ή την  εξορία

Τα αρχαιότερα μυστήρια στην αρχαία Ελλάδα, ίσως ήταν τα Κρητομινωικά, τα οποία επηρέασαν τα μετέπειτα Καβείρια, τα Διονυσιακά-Ορφικά, και τα Ελευσίνια. Η "εσωτερική" διδασκαλία των Καβείριων μυστηρίων ήταν "η γέννηση του ανθρώπου", ενώ των Ελευσίνιων (εκ του "ελεύω"-ελευθερώνομαι) η συμβολική παράσταση της ψυχής, της καθόδου της στην ύλη, μετά την ανάληψη της και την επιστροφή της στην αιώνια ζωή. Η δομή των μυστηρίων βασιζόταν σε τρία στοιχεία: τον μύθο, την τελετή, και την μύηση, ενώ επτά ήταν κυρίως τα στάδια ή οι βαθμίδες που οδηγούσαν στην ολοκλήρωση της μύησης στα μυητικά συστήματα: Καθαρμός, Χρίσμα, Περιβολή, Ιερός λόγος, Ενθρονισμός, Ιερογαμία, Εποπτεία. (Στην Χριστιανική εκκλησία αντιστοιχούν στο Βάπτισμα, Χρίσμα, Εξομολόγηση, Θεία ευχαριστία, Ιεροσύνη, Γάμος, Ευχέλαιο). Σώζονται πολύ λίγες μόνο πληροφορίες, ήδη από τα παλαιά ακόμη χρόνια. Ο Στράβων, γράφει σχετικά με τις λίγες πληροφορίες που γνώριζαν την εποχή του : "Διά τους εν Σαμοθράκη τιμωμένους Θεούς πολλοί έχουν είπει ότι είναι οι Κάβειροι οι ίδιοι, αλλ' ούτε αυτοί οι ειπόντες τούτο, ημπορούν να μας είπουν οποίοι τινές είναι οι Κάβειροι". Η αρχή τέλεσης των Καβειρίων μυστηρίων χάνεται στα βάθη της Ελληνικής προϊστορίας. Οι γνώμες των αρχαίων πηγών διίστανται.  (1 )

Οι Κάβειροι (ή Κάβιροι στη Βοιωτία) ήταν θεότητες αρχαίας Ελληνικής μυστηριακής λατρείας η οποία πρωτοεμφανίζεται στη Λήμνο, την Ίμβρο, τη Σαμοθράκη και τη Θήβα (ή πιο συγκεκριμένα, αρχικά τουλάχιστον, σε περιοχή της Βοιωτίας λίγο δυτικά της Θήβας) αλλά αργότερα επεκτείνεται και αλλού (Μικρά Ασία, Μακεδονία, Θράκη, υπόλοιπο Αιγαίο). Οι Κάβειροι συχνά, ήδη από την αρχαιότητα, ταυτίζονται και με τους "Μεγάλους Θεούς" των Μυστηρίων της Σαμοθράκης. Θεωρούνταν γενικώς κακοποιά πνεύματα, κακοί δαίμονες που από τα βάθη της γης και από το βυθό της μητέρας τους της θάλασσας εξακόντιζαν φωτιά και τράνταζαν τη γη. Σε αυτούς αποδιδόταν οι σεισμοί και οι πυρκαγιές. Επίσης ήταν κοντοί στο ύψος, είχαν μεγάλα γεννητικά όργανα και ήταν υπερφυσικά πνεύματα που εκπροσωπούσαν την υπόγεια φωτιά και τις μεταλλευτικές εργασίες. Ο Ηρόδοτος ισχυρίζεται πως ήταν γιοι του Ήφαιστου και πως του αντικαθιστούσαν τους χαλκουργούς Κύκλωπες. Ο Φερεκύδης προσθέτει ότι μητέρα τους ήταν η Καβείρη, κόρη του Πρωτέα. Σύμφωνα με άλλη παράδοση, ήταν παιδιά του Δία και της Ηλέκτρας, δηλαδή της φωτεινής φλόγας. Ενώ ο Βίκερ και ο Μάρεϋ δέχονται πως το όνομα είναι ελληνικό και προέρχεται από το ρήμα καίω, πολλοί εξακολουθούν να θεωρούν την προέλευσή τους άγνωστη, πιθανώς μη ελληνική και συχνά έχουν διατυπωθεί θεωρίες προελληνικής ή ανατολικής προέλευσης: το όνομα Κάβειρος, σύμφωνα με τον Γκρόουτ, προέρχεται από το σημιτικό καβιρίμ "ισχυρός, μεγάλος, δυνατός". Οι Κάβειροι της Θήβας αναφέρονται σε αφιερωματικές επιγραφές ως "Κάβιρος" και "Παις" (γιος του Κάβιρου). Σύμφωνα με τον Παυσανία, η Καβείρια Δήμητρα ξεκίνησε τις τελετές των Καβείρων της Θήβας ως δώρο προς τον Προμηθέα, ο οποίος ήταν ένας από τους Κάβειρους και το γιο του, τον Αιτναίο. Ο ίδιος αναφέρει αλλού πως ο Αθηναίος Μέθαπος, αφού επανοργάνωσε τα μυστήρια στην Ανδανία της Μεσσηνίας, ίδρυσε τα μυστήρια των Καβείρων της Θήβας. Για τους Κάβειρους της Λήμνου ο Ακουσίλαος αναφέρει ότι ο Ήφαιστος και η θεά Καβειρώ γέννησαν τον Καδμίλο (ή Κασμίλο ή Κάμιλλο), ο οποίος γέννησε τους τρεις Κάβειρους, που με τη σειρά τους γέννησαν τρεις Καβειρίδες νύμφες. Το σύμβολο των τριών Λήμνιων Καβείρων ήταν η λαβίδα και το σφυρί του μεταλλουργού. (2 )

Ο Μνασέας απεκάλυψε τέσσερα ονόματα: Αξιόκερσος (ταυτίζεται με τον Ήφαιστο ή τον Δία αλλά κυρίως τον Άδη ή Πλούτωνα), Αξίερος (Δήμητρα), Αξιόκερσα (κυρίως η Περσεφόνη ή σε κάποιες παραλλαγές η Αθηνά) και Καδμίλος ή Κάδμιλος ή Κασμίλος (Ερμής). Οι πρώτοι τρεις εμφανίζονται ως μια Αγία Τριάδα με την Μητέρα τον Πατέρα και την Κόρη. Κατά άλλους, υπάρχουν δύο Θεοί η Αξίερος και ο Αξιόκερσος προστάτες της Θεάς Αξιοκέρσα, ενώ ο τέταρτος είναι ο Αγγελιαφόρος ο οποίος συμπληρώνει την Τετράδα. Άλλοτε εμφανίζονται ως γιοι του Δία ή του Ήφαιστου και της Καβείρας, κόρη του Πρωτέα, έχοντας μορφή Καρκίνων. Κατά μια ακόμα θεωρία, πρόκειται για θεότητες στην υπηρεσία της Ρέας. Ο Πλούταρχος γράφει για τις απόρρητες πληροφορίες που γνώριζε αλλά δεν μπορούσε να αποκαλύψει: "Οποίοι τινές είναι οι Κάβειροι και όποια τινά μυστήρια τελούν εις την Μητέρα Ρέαν θα ζητήσω συγγνώμη από τους φιλομαθείς διά την σιωπήν μου αυτήν. Οποία δε η παρακαταθήκη και τα εις αυτήν τελούμενα δεν μοι επιτρέπεται να γράψω". Τέλος, κάποιες θεωρίες τους τοποθετούν ως γραφείς του Θωθ - ταυτίζεται με τον Ερμή. Χαρακτηριστικά της λατρείας τους είναι η μυστικότητα, η μύηση καθώς και η αποφυγή προσφώνησης των πραγματικών ονομάτων αντικαθιστώντας τα με την προσφώνηση «Θεοί, Ισχυροί, Μεγάλοι». Η χριστιανική προσφώνηση του Θεού ως «Άγιος ο Θεός, άγιος ισχυρός, άγιος αθάνατος κλπ» πολύ πιθανόν να προέρχεται από τη προσφώνηση των Καβείρων. (3 )
Εκείνοι που επρόκειτο να μυηθούν εξομολογούνταν τα αμαρτήματά τους στον ιερέα που ονομαζόταν Κόης ή Κοίης επίσης υπήρχαν και οι Ανακτοτελεστές που αποφάσιζαν ποιοι απ’ αυτούς που προσέρχονταν ήταν άξιοι να μυηθούν και η Λουτροφόρος που ήταν ιέρεια υπεύθυνη για τους καθαρμούς των υποψηφίων. Οι μυήσεις γίνονταν σε ορισμένη εποχή του χρόνου και διαρκούσαν εννέα ημέρες. Η Λατρεία Η θρησκεία των Καβείρων και οι μυστηριώδεις ιεροτελεστίες τους ενέπνεαν παντού τον φόβο και τον τρόμο, επειδή θεωρούσαν πως οι Κάβειροι ήταν πολύ σκληροί όταν επέβαλλαν τιμωρίες. Όποτε ξεσπούσε η οργή των Καβείρων, τα αποτελέσματα ήταν φρικτά. (4)

 Πολλοί ερευνητές διεξέρχονται και τη σχέση των Καβείριων Μυστηρίων με τον Ορφέα (Ser. S. Ouvaroff). Η φαλλική διάσταση των Καβείριων αποτελεί την πρωταρχή της εκστατικής μαγείας (Edw. Art. Waite, A New Encyclopedia of Freemasonry, τόμ. Α, Β, Λονδίνο). Μερικοί αρχαιολόγοι επιδιώκουν να θεωρήσουν τους Κάβειρους ως Φοίνικες. Αυθαιρετούν, όμως, γιατί εδράζονται μόνο στο σημιτικό όνομα Καβέρ (μεγάλος). Όταν όμως οι Έλληνες ονόμαζαν τους Κάβειρους «μεγάλους θεούς», δεν συνέχεαν αυτή την ονοματοδοσία με το σημιτικό Καβέρ (Bloch, Megaloi “theoi” στο Roschers, Mythologische Lexikon). ’λλωστε, η συνεκφορά «μεγάλοι θεοί» απαντάται και στη Μυθολογία Κθούλου, στην οποία ιδιαίτερα έχει ενδιατρίψει ο κ. Γ. Γεώργιος Μπαλάνος, εστιάζοντας αυτή τη Μυθολογία στις παρεμφερείς προς το «μεγάλοι θεοί» συνεκφορές «πρεσβύτεροι θεοί» και «παλιοί θεοί». Μερικοί ερευνητές διατείνονται πως η λέξη Κάβειρος προέρχεται από το ρήμα κάπτω.(5)

Η παρουσία των Καβείρων στη Θεσσαλονίκη, με τη λατρεία των οποίων συνδέθηκε η βασιλική οικογένεια, πιστοποιείται πολλαχώς (ναοί[1], νομίσματα [Θεοί, 08] επιγραφές, φιλολογικές πηγές, αγγεία). Εύλογα θεωρούμε ότι οι σχετικές με τους Καβείρους μυθολογικές αφηγήσεις θα ήταν γνωστές και θα αναπαράγονταν προφορικά. Ενδεικτικές μόνο είναι οι αναφορές στα έργα των τεχνών που ακολουθούν, ενώ οι φιλολογικές μαρτυρίες διασώζουν την ουσία της λατρείας τους. 1. Επίκρανο ψευδοπαραστάδας με τη μορφή Καβείρου εμφανίζεται στη διακόσμηση της κύριας αίθουσας του Οκταγώνου και αποτελούσε επίστεψη πεσσόμορφης προβολής του τοίχου [Εικ. 23]. (Οι άλλες ανάγλυφες μυθολογικές μορφές στο μέσο των υπόλοιπων επικράνων του κτιρίου είναι του Δία [Εικ. 24], με τον αετό στα πόδια του, ο ένας από τους Διόσκουρους [Εικ. 25] , η κόρη του Ασκληπιού Υγίεια με το θεϊκό φίδι τυλιγμένο στο χέρι [Εικ. 26].) 2. Μελαμβαφής κάνθαρος, που βρέθηκε στην Τούμπα Θεσσαλονίκης και χρονολογείται ανάμεσα στο 320-315 π.Χ., έχει επιγραφή με την παλαιότερη γραφή ΑΔΙCΤΑ ΚΥΡΒΑCΙ. [Μακεδονία 01] Η Αδίστη, Ηδίστη, η πιο γλυκιά, αφιερώνει το αγγείο στους Κύρβαντες, Κορύβαντες. Προφανώς θα έπαιρνε μέρος σε χορούς οργιαστικούς προς τιμή των δαιμόνων της φύσης. 3. Μελαμβαφής αττικός κάνθαρος με ραβδωτή διακόσμηση και από ένα εγχάρακτο αστέρι των Διοσκούρων, ηλιακό σύμβολο, στη ράχη των δύο κάθετων λαβών του, καθώς και σιδερένιο δαχτυλίδι βρέθηκαν ως κτερίσματα παιδικού τάφου του δεύτερου μισού του 4ου αι. π.Χ. στο αρχαίο νεκροταφείο στην «Αλάνα» της Τούμπας (Σουέρεφ 2002, 283). Τόσο οι Διόσκουροι όσο και το δαχτυλίδι παραπέμπουν στα μυστήρια της Σαμοθράκης. Οι Διόσκουροι συνδέονται, και κάποιες φορές συγχέονται, με τους Μεγάλους Θεούς της Σαμοθράκης, ενώ σιδερένια δαχτυλίδια φορούσαν οι μυημένοι στα μυστήρια, προφανώς για τον αποτροπαϊκό τους χαρακτήρα και για προφύλαξη από κινδύνους γενικά και της θάλασσας ειδικότερα. 4. Οι χριστιανοί συνέδεσαν το όνομα των Καβείρων-Κορυβάντων με φόνους και ταφές. Λεγόταν ότι οι δύο αδελφοί Κορύβαντες σκότωσαν τον τρίτο και για να μην αποκαλυφθούν τον έθαψαν στις πλαγιές του Ολύμπου, ολόκληρο το σώμα ή μόνο το κεφάλι του που το σκέπασαν με κόκκινο πανί. Αυτός ο τρίτος αδελφός ονομαζόταν Κάβειρος και αυτόν επικαλούνταν με θυσίες αίματος οι Θεσσαλονικείς (Κλήμης Αλεξανδρείας, Προτρεπτικός ΙΙ,19, 1.3.4). Εικάζεται ότι στη Θεσσαλονίκη ανήκει το όνομα που παραδίδει ο Ησύχιος για τον ιερέα των Καβείρων κοίης ή κόης, ἱερεὺς Καβείρων͵ ὁ καθαίρων φονέα. κοιτᾶται = ἱερᾶται.(6)

Ο Ποσειδών Αξιόκερσος και ο Μεροβίγγειος Πλούτων στα μεγάλα μυστήρια τεχνίτες τελχίνες του χειρισμού της συνείδησης

Αστραία

 1. ΕΚΗΒΟΛΟΣ
2. ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ
3. ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ 
4. ΛΕΜΕΣΗ
 5. ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΔΙΔΑΓΜΑΤΑΤΩΝ ΚΑΒΕΙΡΙΩΝ ΜΥΣΤΗΡΙΩΝ
6. ΟΙ ΚΑΒΕΙΡΟΙ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ