Έπεα Πτερόεντα: Οι Βρύγες, οι Φρύγες και οι Πρέσπες

Τρίτη 29 Ιανουαρίου 2019

Οι Βρύγες, οι Φρύγες και οι Πρέσπες

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ

Οι Λύκοι των Πρεσπών ουρλιάζουν στη παραχάραξη της Ιστορίας

Λυγκηστίς και Βρυγηίς των Μεγάλων Λιμνών
Η Λυγκηστίδα (Λυγκηστίς ή Λύγκος) ήταν αρχαία «χώρα» της Μακεδονίας, στην οποία κατοικούσαν οι Λυγκηστές. Βρισκόταν βόρεια της Εορδαίας και της Ορεστίδας στο νοτιοδυτικό τμήμα του λεκανοπεδίου του Εριγώνα (σημ. πεδιάδα του Μοναστηρίου παρά τη λίμνη Πρέσπα μέχρι του επί της ανατολικής όχθης της Λιχνίτιδας λίμνης (Αχρίδας) όρους Πετρίνο.
Εδώ ήταν η αρχαία πόλη Πυλών ως όριο της Μακεδονίας με την Ιλλυρία.
Κατά τους αρχαίους χρόνους, οι Πρέσπες αποτελούσαν βασικότατο τμήμα της Αρχαίας Λύγκου, έφεραν δε τα ονόματα «Μικρά» και «Μεγάλη Βρυγηίς». Η σημερινή ονομασία «Πρέσπα» μαρτυρείται ήδη από τους βυζαντινούς χρόνους. Δυστυχώς η περιοχή, λόγω της ιστορικής ευαισθησίας της, συνιστούσε μέχρι και πριν ολίγα χρόνια ζώνη εμπολέμου, βαρέως και η ίδια πληγωθείσα από τις Ελληνο-βαλκανικές μεγάλες αντιπαραθέσεις και φυσικά τον εμφύλιο πόλεμο. Έτσι υπέστη μια αδικαιολόγητη κατάσταση απομονώσεως, ελλείψεως ουσιαστικού κρατικού ενδιαφέροντος, που πέραν της απουσίας σημαντικών υποδομών (πρόβλημα που υφίσταται μέχρι και σήμερα), περιόρισε στο ελάχιστο τις αρχαιολογικές έρευνες.

Η Πρέσπα, ιστορικά ανήκε στο έθνος των Ορεστών οι οποίοι θεωρούνταν ότι ήταν Μολοσσικής καταγωγής και συνδεόντουσαν με ηπειρωτικά φύλλα. Σύμφωνα με τον μύθο, ο Αντίοχος υπήρξε ο πρώτος γνωστός βασιλιάς του έθνους, ενώ υπήρξαν οι βασιλιάδες Κάρανος και ο Κοίνος. Στην περιοχή ανάμεσα στην Κορυτσά και τη Μικρή Πρέσπα, στη βόρεια Ορεστίδα, τοποθετείται το Πήλιον, που έγινε γνωστό από την διαδρομή του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Στο νησί του Αγίου Αχίλλειου στη Μικρή Πρέσπα, έχουν βρεθεί επιγραφές που μαρτυρούν το όνομα της Ορεστικής πόλης Λύκης (ή Λύκα) η οποία φαίνεται να εκτείνοταν σε νησίδα που ένωνε το νησί με την χέρσο. Σύμφωνα με ιστορικές αναφορές, τα επιγραφικά ευρήματα ανέρχονται σε πενήντα.

Η ευρύτερη περιοχή της Φλώρινας ήταν ένα αυτόνομο κρατίδιο που κατοικούσαν ελληνικά φύλα των μακεδόνων, δωρικής καταγωγής. Επί βασιλείας Φιλίππου Β’ ενσωματώθηκε στο βασίλειο της Μακεδονίας. Την εποχή του Τρωικού πολέμου, στην περιοχή κατοικούσε ο λαός με το όνομα Βρύγες ή αλλιώς Φρύγες, οι οποίοι συμμετείχαν στον πόλεμο με το πλευρό των Τρώων. Εξ αιτίας αυτού του λαού, οι λίμνες των Πρεσπών, ονομάζονταν μικρή και μεγάλη Βρυγηίς. Αποδεικνύοντας όλα αυτά, υπάρχει ένας αρχαίος οικισμός που κατοικούταν από τον 16ο έως τον 6ο αιώνα π.Χ. και από τον 4ο μέχρι και τον 1ο αιώνα π.Χ. όπου καταστράφηκε από πυρκαγιά, μάλλον ως αποτέλεσμα εχθρικής εισβολής.
Σημαντικό είναι το εύρημα της χάλκινης μακεδονικής ασπίδας με την επιγραφή ‘Βασιλέως Αντίγονου’, κατάλοιπο και μαρτυρία της μάχης του 294 π.χ., μεταξύ του βασιλιά της Ηπείρου, του Πύρρου, και του Μακεδόνα βασιλιά Αντιγόνου.
Η Μικρή Βρυγηίς (Πρέσπα) χαρακτηρίζεται ως μεσοτροφική λίμνη, περιβάλλεται δε από σημαντικές εκτάσεις με καλαμιώνες και έχει μικρότερο βάθος από τη Μεγάλη. Υπάρχουν περίοδοι που παρατηρείται σε συνθήκες ακραίου ψύχους το πάγωμα της λίμνης. Έχει έκταση περίπου 47 τ.χλμ. Η Μεγάλη (Πρέσπα )θεωρείται ολιγοτροφική λίμνη, το ανώτερο βάθος της ξεπερνάει τα 50 μέτρα, ενώ η έκτασή της αγγίζει τα 272 τ. χλμ., εκ των οποίων λιγότερα από 40 ανήκουν στην Ελληνική επικράτεια. Συχνό είναι το φαινόμενο του κυματισμού, ενώ σε γενικές γραμμές τα νερά της δεν παγώνουν. Απαντούν πάνω απο 40 είδη θηλαστικών, περί τα 260 είδη πτηνών, 11 αμφιβίων, 20 είδη ερπετών και 15 είδη ιχθύων, ενώ στην πλούσια χλωρίδα της περιλαμβάνονται περισσότερα από 1300 είδη φυτών και μια συστάδα υπεραιωνόβιων βουνοκυπάρισσων. Όσον αφορά στην πτηνοπανίδα σημαντικότερη θεωρείται η παρουσία των δύο ειδών πελεκάνου, (ροδοπελεκάνου και αργυροπελεκάνου), ιδιαίτερα του δευτέρου, που είναι σπάνιο είδος παγκοσμίως.

Αγγείο-κύπελλο σε σχήμα κεφαλής κριού και ερυθρόμορφη διακόσμηση με φύλλα κισσού στον λαιμό, ένα από τα πολλά ευρήματα υψίστης ιστορικής σημασίας, σε νεκροταφείο Αρχαϊκών και Κλασικών Χρόνων (6ου-4ου αι. π.Χ.) που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη στην αρχαία Λυγκηστίδα της Aνω Μακεδονίας. Πρόκειται για μια ανέλπιστη σημαντική αποκάλυψη, καθώς, μέχρι πρόσφατα, λόγω έλλειψης δεδομένων, επικρατούσε η λανθασμένη αντίληψη ότι η περιοχή την περίοδο εκείνη ήταν κοινωνικά και πολιτισμικά απομονωμένη.