Το χαμόγελο του Αλέξανδρου

Αλέξανδρος , στρατηγός των Ελλήνων

Η συνάντηση του Αύγουστου Καίσαρα με τον νεκρό Αλέξανδρο

Μια από τις όψεις της αποκαλούμενης "Σαρκοφάγος του Αλεξάνδρου"
Αρχαιολογικό Μουσείο Κωνσταντινούπολης

Από «Τα μυστικά ημερολόγια» του Αύγουστου Καίσαρα

για την αντιγραφή Γ.Γ.Γ.

Περγαμηνή αρ. LXXXIX

«Θέλω να ξεκινήσω από την αρχή, από τότε που ο άνθρωπος συνάντησε το είδωλο, όπως λένε και οι Έλληνες, το είδωλο της τυφλής λατρείας. Εμείς η Ρωμαίοι δανειστήκαμε αυτή τη λέξη, όπως και πολλές άλλες που μας έλειπαν, και πολλοί από εμάς αναζητούν τα είδωλά τους σε αυτούς που μας δάνεισαν αυτή τη λέξη. Δεν αποτελώ εξαίρεση και θα έλεγα ψέματα αν ισχυριζόμουν ότι ο θρυλικός πατέρας μου, Γάιος Ιούλιος Καίσαρας, τον οποίο αγαπώ, αποτέλεσε είδωλο για μένα στα νεανικά μου χρόνια.

Τα είδωλα δεν τα αγαπάμε, αλλά τα σεβόμαστε και θαυμάζουμε, και εγώ θαύμαζα τον Μεγάλο Μακεδόνα, τον Αλέξανδρο. ...........

Δεν θα ξεχάσω ποτέ την όψη του. Ο Μεγάλος αυτός άνδρας, χωρίς γένια, έμοιαζε να χαμογελάει, ένα χαμόγελο ικανοποίησης που έδειχνε ότι γνώριζε καλά τι είχε καταφέρει, περήφανος και συνειδητοποιημένος, ναι, ακόμη και αυτάρεσκος και ανώτερος. Με αυτό το χαμόγελο πεθαίνει μόνο ένας άντρας που έχει κόψει με το σπαθί του το γόρδιο δεσμό, αντί να ψάχνει να βρει την αρχή και το τέλος του σχοινιού, ένας άντρας που πηγαίνει στην έρημο να βρει τον Άμμωνα Δία για να επιβεβαιώσει τη θεϊκή καταγωγή του και το δικαίωμα της εξουσίας, ένας άντρας που ουσιαστικά δεν γνώριζε κανέναν αντίπαλο εκτός από τον ίδιο του τον εαυτό. Τότε δεν ήθελα τίποτα περισσότερο παρά να πεθάνω κι εγώ κάποια στιγμή σε τον Μεγάλο Μακεδόνα- με ένα χαμόγελο χαραγμένο στο πρόσωπό μου.

Έμεινα ατέλειωτες ώρες έτσι, να τον κοιτάζω, μέχρι που οι ανυπόμονοι σύντροφοί μου με πίεσαν να δούμε και άλλους νεκρούς Πτολεμαίους, που κείτονταν εκεί επί 300 χρόνια, μεταμορφωμένοι σε μούμιες. Είπα επιτακτικά στους ανόητους συντρόφους μου πως αυτό που ήθελα να δω εγώ ήταν ένας βασιλιάς, και όχι άλλα πτώματα. Γι' αυτό και αρνήθηκα να επισκεφθώ τον Άπι, αφού εμείς οι Ρωμαίοι συνηθίζουμε να λατρεύουμε τους θεούς και όχι τους ταύρους.

Έτσι, λοιπόν, έδιωξα τον εντελώς ανεγκέφαλο όχλο και καμία από τις ανόητες κουβέντες τους δεν μπόρεσε να μου αλλάξει γνώμη. Με τη φλόγα να τριζοβολάει στη δάδα, περιεργαζόμουνα τον μικρόσωμο άντρα. Όπως κι εγώ έτσι και ο Αλέξανδρος ήταν κοντός, γεγονός που δικαιώνει όσους ισχυρίζονται πως οι μικρόσωμοι άντρες προορίζονται για κάτι μεγάλο, αφού όλη η ενέργεια τους μοιράζεται σε ένα σώμα μικρού μεγέθους. Όπως και εγώ, έτσι και ο Αλέξανδρος έγραφε στη μητέρα του μυστικά γράμματα. Λεγόταν Ολυμπιάδα, είχε τα ίδια πάθη με την Άτια και λέγεται ότι ο Δίας Άμμωνας κοιμόταν μαζί της, παίρνοντας τη μορφή φιδιού.

Όπως και εγώ, έτσι και ο Μεγάλος Μακεδόνας περιφρονούσε τα αθλήματα όπου έπαιρναν μέρος δυναμικοί αθλητές, και έδειχνε μεγαλύτερη αγάπη για τη φιλοσοφία. Αγαπούσε όπως έλεγε τον Αριστοτέλη σαν πατέρα του και τις τραγωδίες του Αισχύλου, του Ευριπίδη και του Σοφοκλή, ενώ όταν κοιμόταν είχε πάντα κάτω από το μαξιλάρι του την Ιλιάδα του Ομήρου, δίπλα στο ξίφος του. Και όπως ζήλευα εγώ τον Οράτιο για την τύχη του να «σμιλεύει» τις λέξεις και να αδιαφορεί για τα χρήματα και τη φήμη του, έτσι και ο Αλέξανδρος είδε το άλλο του εγώ σε ένα σοφό. Όταν πήγε στην Κόρινθο είπε στον κυνικό Διογένη ότι θα του εκπλήρωνε όποια χάρη του ζητούσε. Τότε εκείνος του ζήτησε να πάει λίγο παρακεί για να μην του κρύβει τον ήλιο, δεν ήθελε τίποτε άλλο.

"Σαρκοφάγος του Αλεξάνδρου"

Τα λόγια αυτά άρεσαν πολύ στον Αλέξανδρο, που με περηφάνια και μεγαλείο ψυχής- κανείς δεν μπορεί να το καταλάβει καλύτερα από εμένα- είπε για τον φιλόσοφο: «αν δεν ήμουν ο Αλέξανδρος, θα ήθελα να είμαι ο Διογένης». Η πολυτέλεια, έλεγε ο Αλέξανδρος- και σ' αυτό επίσης συμφωνούμε απολύτως- σε κάνει υπηρέτη και δούλο της, το να είσαι βασιλιάς είναι το πιο σκληρό καθήκον. Κατέκρινε λοιπόν τους άνδρες που αρέσκονταν στις πολυτέλειες και τα υλικά αγαθά, όπως τον Άγνωνα, που ήθελε να έχει ασημένια καρφιά στις σόλες του, ή τον Λεονάτο που ζήτησε να του φέρουν άμμο από την Αίγυπτο για να αθλείται, ή τον Φιλώτα που πρόσταξε να φτιάξουν φωλιές σε 100 στάδια για να μπορεί να κυνηγάει. Ήταν πιο υπομονετικός από εμένα, γιατί μπορεί να περιφρονούσε την ακόλαστη  συμπεριφορά, όμως δεν εξέδωσε κανένα νόμο, όπως έκανα εγώ, για να τη σταματήσει.

Έτσι, ο Μέγας Αλέξανδρος με δίδαξε την υπομονή. Με έμαθε ότι χωρίς υπομονή, το έδαφος που βγαίνουν τα σπαρτά δεν αποδίδει. .....

*Τη σπασμένη μύτη στη μούμια του Μεγάλου Αλεξάνδρου περιγράφει και ο Κάσσιος Δίων, βιβλίο 51, 16, 5.

PHILIPP VANDENBERG: «ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ, Τα Μυστικά Ημερολόγια», Εκδόσεις Κονιδάρη-Αθήνα, 2004.

Πηγή Περί Τέχνης Λόγος

Λόγια  Ρωμαίων στρατηγών  για τον Αλέξανδρο