Η ιστορία της Τροίας αρχίζει από την μυθική εποχή ....
Η Τροία, η Πολιόχνη της Λήμνου και η Θερμή της Λέσβου πρωτοκτίστηκαν την ίδια εποχή, εκεί γύρω στις αρχές της τρίτης π.Χ. χιλιετηρίδας, περίπου πέντε χιλιάδες χρόνια πριν από την εποχή μας. Πρώτα χτίστηκε η Πολιόχνη, έπειτα, στα 2.800 π.Χ., η Τροία κι αμέσως μετά η Θερμή. Για 700 χρόνια, η μοίρα τους ήταν κοινή αλλά η πολιτεία της Λήμνου ήταν η πιο λαμπρή.
Η πρώτη Τροία κτίστηκε έζησε 400 χρόνια. Ήταν πραγματική πόλη από την αρχή: Με τείχη που είχαν κλίση προς τα μέσα και με σπίτια που θυμίζουν τον τύπο του μεγάρου. Στα 2.400 π.Χ., η πόλη καταστράφηκε. Αγνοούμε το γιατί. Υποθέτουμε από τρομακτικό σεισμό καθώς, τότε, ισοπεδώθηκαν τα πάντα από τη Μικρά Ασία ως τη Μεσοποταμία και τη Συρία.
Η δεύτερη πόλη χτίστηκε στα 2.400 π.Χ. πάνω στα ερείπια της πρώτης. Ήταν η πλουσιότερη και μεγαλύτερη της περιοχής. Τα τείχη ήταν όμοια με της πρώτης, πιο ανθεκτικά, στερεωμένα με ξυλοδεσιές.
Η Θερμή, στη Λέσβο, έχει να επιδείξει πέντε πόλεις, τη μια πάνω στην άλλη. Τείχη έχει από την τρίτη κι έπειτα. Μοιάζουν με πολλαπλούς περιβόλους, με τον πιο ισχυρό στη μέσα πλευρά και τον πιο λεπτό στην εξωτερική περίμετρο. Η πέμπτη πόλη χτίστηκε και καταστράφηκε, ενώ διαρκούσε η δεύτερη Τροία (ανάμεσα 2400 και 2100 π.Χ.). Είχε σπίτια στον τύπο του μεγάρου, ενώ το τείχος της μοιάζει με τους περιβόλους στο Σέσκλο και στο Διμήνι.
Στην ανατολική ακτή της Λήμνου, άνθισε ο πολιτισμός της Πολιόχνης. Τρεις πόλεις, η μια πάνω στην άλλη, με τις δυο πρώτες σύγχρονες των αντιστοίχων της Τροίας. Η πρώτη κτίστηκε πριν ακόμα κατοικηθεί η Τροία κι ήταν μεγαλύτερη από εκείνη. Τείχη ενισχυμένα με προμαχώνες και ύψους πέντε μέτρων περιβάλλουν την πόλη και συνεχώς επεκτείνονταν, καθώς η δόμηση απλωνόταν όλο και περισσότερο. Δυο μεγάλοι πύργοι πλαισιώνουν την κεντρική πύλη κι ένας φαρδύς και πλακόστρωτος δρόμος μήκους τριάντα μέτρων οδηγεί στα ενδότερα. Καταστράφηκε ενώ ήδη είχε κτιστεί η δεύτερη Τροία και ξανακτίστηκε. Η δεύτερη πόλη ήταν διπλάσια σε έκταση από τη μικρασιατική γειτόνισσά της, με τείχη πέντε μέτρα ύψος, ενισχυμένα με προμαχώνες. Δυο πύργοι φρουρούσαν την πύλη της που οδηγούσε στον κεντρικό πλατύ και λιθόστρωτο δρόμο.
Η έκτη Τροία χτίστηκε στη Μεσοελλαδική περίοδο, εκεί γύρω στα 1700 με 1600 π.Χ. κι έμελλε να γίνει η πιο λαμπρή και σπουδαία, 400 χρόνια πριν από τον πόλεμο που περιγράφει η Ιλιάδα. Μεγαλοπρεπής, με πέτρινο τείχος, πύλες και πύργους χτισμένους κατά τμήματα ενωμένα μεταξύ τους με οδοντωτές προεξοχές. Το σύστημα αυτό είναι γνωστό από τη Βαβυλώνα, όπου οι συχνές καθιζήσεις του εδάφους το επέβαλλαν. Παρόμοιο, όμως, χτίσιμο ακολουθήθηκε και στα συμπαγή εδάφη Φαιστού, Τίρυνθας και Γλα. Την πιο πιθανή εξήγηση δίνει η παράδοση που θέλει τα τείχη αυτά να κτίστηκαν από Κύκλωπες, που μετακλήθηκαν από τη Λυκία της νοτιοδυτικής Μ. Ασίας.
Τα μεγαλόπρεπα Κυκλώπεια τείχη, που καμιά σχέση δεν έχουν με τους προηγούμενους αμφιλεγόμενους περίβολους, σηματοδοτούν τη μεγάλη ανατροπή. Ανατροπή, που παρουσιάζεται και στην Τροία του ίδιου καιρού. Ως τότε, ακόμα και στις ανοχύρωτες παραλιακές εγκαταστάσεις των Κυκλάδων, οι διπλοί περίβολοι, όπου υπάρχουν, θυμίζουν το Σέσκλο και το Διμήνι. Στη Συρία και στην Τροία των αρκετά παλαιότερων εποχών, για να βρεθεί κάποιος στο ύψος της κορφής των περιβόλων, έπρεπε να περπατά στις ταράτσες των κολλητά σ’ αυτούς χτισμένων σπιτιών. Στην Τίρυνθα και στις Μυκήνες, ο στρατιωτικός σκοπός, που εξυπηρετείται από τα τείχη, τονίζεται με τις ειδικές σήραγγες, που είχαν κατασκευαστεί για να διευκολύνεται η ασφαλής μετακίνηση των φρουρών. Σ’ αυτή την ανατρεπτική διαφορά στηρίζονται κυρίως εκείνοι που επιμένουν πως, πριν από τους φορείς του μυκηναϊκού πολιτισμού, δεν υπήρχαν τείχη στον Ελλαδικό χώρο. Οι ακροπόλεις δεν ήταν τόποι κατοικίας των τοπαρχών αλλά τόποι λατρείας των θεϊκών δυνάμεων. Κι οι περίβολοι ακολουθούν την εξελικτική πορεία Σέσκλο - Διμήνι - Λαβύρινθος - ελληνικός ναός.
Ελεύθερος Τύπος, 10 - 19.10.2013)
